Over de meerwaarde van acteurs als agressor in de agressietrainingen!
Al vele jaren geef ik samen met acteurs trainingen ‘omgaan met verbale agressie’ aan medewerkers in allerlei sectoren. En elke keer weer zijn er deelnemers die het doodeng vinden om met een acteur te moeten ‘spelen’. En elke keer weer komen die deelnemers enthousiast uit de training waarbij ik steeds hoor: ‘goh, nooit gedacht dat ik het zou durven met een acteur, het is zo echt en ook zo veilig! Ik doe het zo weer! ‘
Dit blog gaat over de kracht en de samenwerking tussen trainer, acteur en de deelnemers. Een uitdaging, een kans, een leerrijke ervaring!
Het gaat zo:
Situatie 1
‘Deelnemer wil oefenen hoe ze moet reageren als haar patiënt gaat zitten mokken omdat hij niet op de afgesproken tijd aan de beurt is’.
Acteur gaat lekker zitten mokken en reageert pas positief op de deelnemer als hij het gevoel heeft dat zij hem echt HOORT. Luisteren, aandacht geven en je patiënt echt HOREN EN ZIEN zijn de belangrijkste tools om opkomende agressie te de-escaleren. En ook gelijk de moeilijkste want je moet het wel echt menen! En dit soort situaties komt natuurlijk meerdere malen per dag voor!
Situatie 2
‘Deelnemer wil leren om mantelzorger letterlijk op afstand te houden. Hij komt iedere keer te dichtbij haar.’
Acteur komt letterlijk te dichtbij deelnemer, raakt haar aan, geeft complimenten en komt nog dichterbij. Deelnemer krijgt instructie van de trainer om de acteur te vertellen dat zij niet wil dat hij te dichtbij haar komt en hij mag haar niet aanraken. Dit alles kort, krachtig en helder.
Reflectie
De deelnemer leert in een veilige omgeving de de-escalatie vaardigheden toe te passen waarbij zij de regie heeft. Ze mag een time-out nemen, ze mag de acteur sturen c.q. regisseren, zij heeft de touwtjes in handen. Net zo lang totdat de deelnemer tevreden is over het resultaat. Dit herhalen vinden de meeste deelnemers prettig omdat ze dan met een ‘yes’ gevoel uit de situatie komen!
De acteur geeft feedback aan de deelnemer vanuit zijn rol als agressor en vanuit zijn rol als acteur. Wat heeft hij gezien, gevoeld, ervaren bij de deelnemer? Wat kan zij anders doen? Hij geeft concrete tips en aanwijzingen waardoor de deelnemer weer verder kan in haar leerproces.
De overige deelnemers kunnen ook feedback geven en/ of het rollenspel nog eens doen omdat zij het zelf ook willen ervaren. Sommige rollenspelen doen we vaker omdat deelnemers zich herkennen in elkaars situaties.
De trainer overziet en stuurt alles wat er in de groep, onder de deelnemers en tussen acteur en deelnemer gebeurt. Zij grijpt in indien nodig maar nooit te vroeg want leerprocessen moeten zich ook vormen. Soms is herhalen nodig en prettig maar soms is één keer oefenen goed genoeg!
En is dit nu uit je comfortzone stappen?
Sommige deelnemers vertellen mij van tevoren dat ze ‘echt geen rollenspel gaan doen’ want … en dan komen er allerlei excuses. Helaas hoor ik vaak dat deelnemers slechte ervaringen hebben met acteurs en dat is echt heel naar en absoluut niet nodig.
Voor mij des te meer een uitdaging om iemand toch te betrekken, het liefst als tegenspeler van de acteur. Een succeservaring meegeven en een ‘yes’ gevoel vind ik als trainer belangrijk voor mijn deelnemers. Het geeft zelfvertrouwen en kracht!
Ik wil met dit blog bijdragen aan de meerwaarde van het inzetten van acteurs in (agressie)trainingen! Goed opgeleide en meevoelende mannen en vrouwen die jou als deelnemer tot je recht laten komen in lastige situaties.
Denk je nu: nou, doe mij ook maar zo’n training met zo’n leuke acteur, laat dan een berichtje achter in het bijbehorende veld!
En ik ben heel benieuwd naar jullie ervaringen met acteurs, ik lees ze graag!
Els van Leeuwen, Trainer Weerbaarheid
SCHOOL TEGEN SCHELDEN
27 reacties
Alexandra · 12 maart 2015 op 12:33
Dankjewel voor je pleidooi Els!
Mijn ervaring als trainingsacteur sluit hierbij aan, ik krijg ook 9 vd 10 keer terug dat na de eerste drempel, deelnemers zich veilig genoeg voelen in de oefening te stappen. Ik snap heel goed dat mensen het eng vinden, echter eenmaal in de interactie van het ‘spel’ is het zo mooi en indrukwekkend om te zien dat communicatie patronen zich openbaren en er veel aan inzicht en bewustzijn op gedrag te leren is.
Dus ook hulde aan alle deelnemers die deze drempel overgaan en hun vertrouwen schenken aan de trainer/acteur en de training.
Dank en wie weet tot ziens!
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 19:14
Ha Alexandra, dank voor je bericht en ja wie weet!
Karin · 12 maart 2015 op 14:04
mooi verwoord! Ben het helemaal met je eens, het draait om de deelnemer en hoe krijg je die in beweging in een veilige leeromgeving. Het veilig laten voelen en respectvol feedback vind ik nog mooier dan het acteren zelf:-)
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 19:13
En die veilige omgeving maak je samen!
Freek Vermolen · 12 maart 2015 op 14:33
Hallo Els,
Wat een goed blog. Ik kom er steeds meer achter, dat jij echt de autoriteit op het gebied van agressietraining bent.
Groet,
Freek
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 19:12
Nou Freek, dank je wel!
Train je Team · 13 maart 2015 op 19:02
Leuke blog heb je geschreven. Herkenbaar ook. Heel belangrijk om goede acteurs te hebben die geloofwaardig spelen en, naast dat ze zien hoe de ander reageert, ook tegelijkertijd registreren hoe het gedrag van de ander bij hen zelf binnenkomt. Hier is kwetsbaarheid voor nodig en dat zou wel eens het punt kunnen zijn waarom sommige mensen slechte ervaringen met rollenspellen hebben. Niet alleen de kwetsbaarheid van de gene die getraind word, maar ook zeker die van de acteur is belangrijk om echte interactie tot stand te brengen.
Herman Otten
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 19:12
Leuk Herman! Dank voor je reactie!
Ida van de Lagemaat · 14 maart 2015 op 09:31
dank Els voor het heder uiteenzetten van het werken met trainingsacteurs. Ben er zelf een en vind je verhaal herkenbaar. Ook helaas over dat mensenkind minder prettige ervaringen hebben. Jammer want een veilige leeromgeving is zoveel te halen. En zeker verbale agressie vraagt dat, om te durven onderzoeken waar voor jou grenzen liggen en hoe daar mee om te gaan. Ik neem daarin mijn vak uiterst serieus. En hoor gelukkig vaak achteraf dat ik die angst heb kunnen wegnemen en dat daardoor de training meer effect had.
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 19:11
Mooi Ida, dank je voor je bericht!
Willeke · 14 maart 2015 op 10:46
Hallo Els,
Jaren geleden heb ik met de hele afdeling een training gevolgd waar we dieper in gingen op onze allergieën voor bepaalde mensen. We werkten toen ook samen met een ontzettend aardige acteur. Ik gaf hem de beschrijving van mijn allergie (nare man die problemen had met jongere vrouwelijke managers). Vervolgens kwam ik de ruimte binnen en daar zat hij: die irritante allergie! De acteur was zó goed in die rol gekropen dat echt al mijn boosheid en frustratie naar boven kwam. Na 2 gesprekken die helemaal de mist in gingen kon in na gesprek 3 oefenen hoe ik die gesprekken beter aan kon pakken. Na afloop werd hij ook weer die aardige acteur 😉
Als je na gaat: deze training is zo’n 20 jaar geleden geweest en ik kan het me echt direct weer helemaal voor de geest halen. Heeft dus echt indruk gemaakt.
Kortom, ik ben een grote voorstander van het werken met acteurs bij trainingen.
Groetjes,
Willeke
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 18:28
Goh, dat is wel heel bijzonder! 20 jaar later Willeke! Kun je nagaan!
Marga Sijm · 14 maart 2015 op 14:32
Hallo Els,
Mijn ervaring met acteurs in een rollenspel is idd ook altijd één van ’tegenop zien en achteraf reuze leerzaam!’
Goed om met acteurs situaties te oefenen, daar leren we enorm veel van!
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 18:28
Herkenbaar dus! Fijn Marga!
Hilde de Boer · 17 maart 2015 op 09:57
mooi omschreven!
Zo denk en speel ik ook binnen agressie trainingen. Inmiddels doe ik dit 14 jaar en ben altijd erg dankbaar als ik mensen heb kunnen leren/ervaren dat ze well invloed kunnen hebben op de (frustratie/instrumentele) agressie. Vooral het benoemen van non-verbale communicatie is vaak een eye-opener.
Groetjes Hilde
Els van Leeuwen · 17 maart 2015 op 18:27
Leuk Hilde, dank je wel en veel succes!
Conny van der Heul · 18 maart 2015 op 20:35
Hallo Els,
Vanuit mijn werk als trainingsactrice, of het nu gaat om agressietraining, weerbaarheidstraining, salestraining of communicatietraining, merk ik ook dat er weerstand is om te werken met een acteur. Vaak wordt er aangegeven dat men slechte ervaringen heeft met rollenspelen. Als ik alle verhalen hier lees, is er niemand die negatieve ervaringen heeft met het werken met een trainingsacteur. En ik ben juist zo benieuwd naar die verhalen. Ik lees hier alleen succesverhalen. Natuurlijk denk ik dat het werken met een acteur ook voornamelijk succesverhalen zal opleveren, aangezien het zelf ervaren een van de onderdelen van het leerproces is. En er zijn zoveel trainingsacteurs, dat ik me gewoon bijna niet meer kan voorstellen dat er nog slechte rond lopen… die zijn toch zeker allang uit de markt verstoten?
Michiel · 20 maart 2015 op 22:26
Dank je voor je verhelderende blog, Els.
Voor mij is het belang van acteurs heel duidelijk. Wij zullen er ook vaker gebruik van gaan maken en dan weet ik je te vinden :).
Els van Leeuwen · 21 maart 2015 op 11:25
Fijn Michiel, goed te weten!
Ruud · 21 maart 2015 op 10:45
Goede kwestie die je aanroert, Els.
Net zo verstandig als het kan zijn om een hostess voor een beursstand in te huren is het verstandig dat je acteurs gebruikt bij een training. Als de emoties hoog oplopen kan dat beter tegen een ‘onbekende’ die dat gewend is, dan tegen een collega die je de volgende dag weer ziet. ‘Het was maar een spelletje’ gaat er niet altijd in. Bovendien heeft de acteur ook een heel arsenaal aan technieken in huis. Een rol kunnen spelen is niet elke collega gegeven.
Els van Leeuwen · 21 maart 2015 op 11:26
Precies Ruud, dat is de essentie van het inhuren van professionele acteurs!
Dieuwke Helder · 23 maart 2015 op 20:06
Goed betoog, Els, om Trainingsacteurs in te zetten in agressietrainingen. Zelf werkend als Trainingsacteur, weet ik hoe groot de weerstand kan zijn bij deelnemers om te oefenen met een trainingsacteur. Het creëren van een veilige atmosfeer is zo belangrijk hierin. Mooi is als deelnemers durven te experimenteren met ander gedrag en er ruimte is voor sucesservaringen.
Els van Leeuwen · 26 maart 2015 op 09:21
Ha Dieuwke, jazeker en dat weten jij en ik maar al te goed! Een veilige sfeer in een groep is de basis om te leren!
Roland van der Borgh · 25 mei 2015 op 22:09
Graag maak ik van de gelegenheid gebruik om op je blog te reageren.
Ik ben reeds 16 jaar trainer agressiehantering, waarbij ik werk met acteurs, en zelf ook opgeleid als trainingsacteur.
De vraag is hoe het komt dat er vaak weerstand is bij cursisten bij het werken met een acteur. Mijn ervaring is dat een cursist die voor zijn of haar gevoel afgaat voor een groep een groot trauma oploopt, en dat gebeurt al erg snel. Mijn indruk is dat er te vaak een rollenspel plaatsvindt. De acteur leeft zich in (soms te zwaar gedoseerd) in een agressor en stort een berg agressie over de deelnemer zonder hierbij goed op de reactie van de cursist te letten. Een goede acteur zet gedrag neer en kijkt hoe de deelnemer hierop reageert. Makkelijk beginnen voor een succes ervaring, daarna stopzetten aangeven dat het goed is en dat je het als uitdaging moeilijker gaat maken.
Mijn ervaring is vooral niet te lang doorgaan, juist om de afbrand/stress ervaring te voorkomen bij cursisten. Kort samengevat, het vertrouwen in een acteur komt te voet, maar verdwijnt te paard! Een goede acteur is zeer wenselijk voor de leerervaring, een slechte kan een trauma voor het leven opleveren. Helaas heb ik in mijn trainerscarriere moeten vaststellen dat niet elke acteur een trainingsacteur is.
Daarnaast ligt er natuurlijk een eindverantwoordelijkheid bij een trainer die moet ingrijpen als een acteur teveel een rol speelt, en niet de cursist feedback geeft hoe met bepaald gedrag om te gaan.
Els van Leeuwen · 26 mei 2015 op 20:24
Dank je wel Roland. Je feedback kan ik geheel en al onderschrijven.
Ook ik vind dat acteurs goed moeten kijken naar hoe de deelnemer reageert op het gedrag en vooral niet over de top ‘agressief moeten worden’.
En ja, de eindverantwoordelijkheid voor een goede training, een succeservaring en een leerervaring ligt bij de trainer.
Yes van der Ploeg · 27 juli 2017 op 18:37
Mooi om te lezen en heel herkenbaar!
Het maakt weer eens te meer duidelijk hoe belangrijk het is dat je afstemt op de deelnemer. Uitgaan van het leerdoel en van wat de ander zijn/ haar grens is (òòk bij trainingen over grensoverschrijdend gedrag) zorgt er voor dat het een positieve leerervaring kan zijn voor de ander.
Els van Leeuwen · 28 juli 2017 op 09:27
Precies Yes ! Afstemmen op de cursist daar gaat het allemaal om. Dank voor je comment !